پاکستان کشوری اسلامی با ۹۷٪ جمعیت مسلمان است و همچنین 3 ٪ اقلیت های مذهبی مختلفی دارد که همه علم، دانش و خرد را میراث خود می دانند. در حالی که منبع علم، دانش و حکمت کتاب است. مانند سایر کشورهای جهان، پاکستان نیز پیوند عمیقی با کتاب دارد، از قرآن کریم، کتاب مقدسی برای مسلمانان و کتابهای مقدس سایر اقلیت های غیر مسلمان که در هر خانه مسلمان و غیر مسلمان این کشور وجود دارند، گرفته تا دروس اجباری مانند «پاکستان شناسی» و سایر موضوعات درسی موجود در نظام آموزشی این کشور و همچنین اسناد تاریخی، آثار ادبی منعکس کننده فرهنگ ملی، از توافق نامه های امنیت ملی گرفته تا روابط با سایر کشورهای جهان و از اطلاعات مربوط به تاریخ، سیاست، جغرافیا و فرهنگ پاکستان گرفته تا همه علوم، انسانی، اجتماعی، دینی، فرهنگی، سیاسی، هنری، اقتصادی، حرفه ای و متعلق به فناوری های مختلف به کتاب وابسته هستند. حتی در هر دوره تاریخی این کشور انواع سرگرمی ها، از داستان، رمان و داستان های عاشقانه، به صورت کتابی در دسترس مردم بوده است. اگرچه توسعه دیجیتالی جهان تأثیرات بسیار منفی بر کتاب داشته است، اما اکثر محققان هنوز هم معتقدند که هیچ جایگزینی برای کتاب وجود ندارد. هیچ همراهی بهتر از کتاب نیست. هر خطی از یک کتاب خوب، سرشار از خرد و دانش، منبعی از افکار ناب و راهنمایی برای خواننده اش است. در این عصر رسانه های اجتماعی و الکترونیکی، اگر کسی با کتاب رابطه برقرار کند، شکی نیست که او فردی فهمیده و با بصیرت است. تبلیغات بی اساسی در مورد ملت پاکستان پخش می شود که عادت کتاب خواندن در حال از بین رفتن است. احتمالاً نویسندگانی که مردم رغبت به خواندن کتاب هایشان را ندارند، در انتشار چنین چیزهای بی ارزشی دست دارند. با وجود نرخ پایین شرم آور سواد در کشور پاکستان، هر زمان که نمایشگاه کتابی در لاهور، اسلام آباد، کراچی یا سایر شهرهای پاکستان برگزار می شود، دریایی از دوستداران و علاقمندان کتاب به آنجا هجوم می آورد. این نشانه روشنی است که ذائقه کتاب خواندن به هیچ وجه از جامعه پاکستان کاهش نمی یابد، بلکه روز به روز در حال افزایش است. بنابراین، دولت پاکستان با توجه به نیازهای علمی و فکری جامعه خود، بنیاد ملی کتاب پاکستان را رسماً تأسیس کرده است. بنیاد ملی کتاب، یک سازمان خیریه آموزشی پاکستان است که در سال ۱۹۷۲ میلادی تأسیس شده است. دفتر مرکزی این سازمان که در زمینه انتشار کتاب و ترویج مطالعه کتاب در پاکستان فعالیت دارد، در اسلام آباد واقع شده است. علاوه بر این، دفاتر مرکزی ایالتی، دفاتر منطقه ای و مراکز فروش کتاب آن نیز در حال فعالیت هستند. این سازمان علاوه بر انتشار کتاب در موضوعات مختلف، در زمینه ترویج ادبیات کودکان در زمینه برگزاری نمایشگاههای کتاب نیز فعالیت می کند. علاوه بر این، این سازمان کتاب های بریلی برای نابینایان نیز منتشر می کند[1].
بنیاد ملی کتاب هر ساله نمایشگاه های کتاب بین المللی، ملی، ایالتی و منطقه ای برگزار می کند. این نمایشگاه ها در شهرهای مختلف پاکستان با همکاری برخی از سازمان های دانشگاهی و فرهنگی محلی برگزار می شود. مانند همیشه امروزه نیز ۵ روزه، بیستمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب کراچی، در شهر کراچی پاکستان به یکی از سازمان فرهنگی آن شهر برگزار خواهد شد. کامران نورانی، رئیس انجمن کتابفروشان پاکستان، ضمن برگزاری یک همایش مطبوعاتی در باشگاه مطبوعات شهر کراچی، گفت که این نمایشگاه از ۱۸ تا ۲۲ دسامبر 2025 میلادی در مرکز نمایشگاه های این شهر، برگزار خواهد شد. وی گفت: در این نمایشگاه بیش از ۳۲۵ غرفه کتاب برپا خواهد شد که در آنها کتاب هایی از ناشران ملی و بین المللی به نمایش گذاشته می شود، ضمن اینکه پیش بینی می شود بیش از ۵۰۰ هزار نفر در این نمایشگاه شرکت کنند. وی افزود که نمایشگاه جهانی کتاب کراچی به یک رویداد برجسته و سنتی در چشم انداز دانشگاهی و فرهنگی پاکستان تبدیل شده است. این نمایشگاه کتاب، خوانندگان، نویسندگان و مؤسسات را در یک بستر واحد گرد هم می آورد تا اهمیت دانش و کتاب را برجسته کند. وقار متین خان، برگزارکننده نمایشگاه کتاب، گفت که ۸۵ درصد از مرکز نمایشگاه پر شده است و امسال بیش از نیم میلیون نفر از علاقه مندان به دانش و ادبیات در این نمایشگاه شرکت خواهند کرد. ندیم مظهر گفت که بنیاد ملی کتاب و سایر سازمان های دولتی کاملاً از نمایشگاه جهانی کتاب کراچی ۲۰۲۵ حمایت می‌کنند. مقدمات به شکلی بسیار سازمان یافته در حال انجام است و یک نمایشگاه کتاب عالی و زیبا در ماه دسامبر برگزار خواهد شد. ساجد یوسف گفت که همبستگی با انجمن ناشران و کتابفروشان پاکستان همیشه حفظ خواهد شد و کتابفروشان بازار اردو با تمام قوا در این نمایشگاه شرکت خواهند کرد[2].
همچنین امسال نمایشگاه بین‌المللی کتاب با عنوان «آی بوک ۲۰۰۲۵ میلادی» در مرکز پاکستان-چین در اسلام آباد برگزار شده است. این سازمان حاصل سرمایه گذاری مشترک سه شرکت مختلف از جمله شرکت IBooX Industree و شرکت MOD Consultancy است که با هدف نمایشگاه کتاب تأسیس شده است. طبق برنامه، قرار بود این برنامه از ۱۰ تا ۱۲ می ۲۰۲۵ میلادی برگزار شود، اما به دلیل جنگ هند و پاکستان، تاریخ برگزاری آن تغییر کرد و نمایشگاه از ۱۹ تا ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵ میلادی در مرکز دوستی پاکستان و چین در اسلام آباد برگزار شد و نویسندگان، شاعران، ناشران، متخصصان، معلمان، دانشجویان، محققان، جامعه مدنی، بوروکراتها و سیاستمداران در این نمایشگاه کتاب شرکت کردند[3]. نمایشگاه کتاب سه روزه و بزرگترین کشور در لاهور نیز برگزار شده است. 22 فوریه 2025 میلادی بیش از ۱۰۰ غرفه در نمایشگاه کتاب سه روزه در دانشگاه پنجاب برپا شده است. کتاب های کمیاب و با کیفیت در موضوعات مختلف از جمله ادبیات، سیاست، جامعه، دین، علم، تاریخ، اقتصاد و کتاب های مورد علاقه کودکان در این نمایشگاه بوده است. این نمایشگاه برای دوستداران دانش و ادبیات کمتر از یک نعمت نبوده است[4]. به همین ترتیب، هر ساله نمایشگاه های کتاب در شهرهای مختلف پاکستان از جمله نمایشگاه سالانه کتاب منطقه اتوک[5]، نمایشگاه کتاب، دبیرستان دولتی شهر شکار پور[6]و نمایشگاه کتاب منطقه بنو[7] برگزار می شود و همچنین در سایر شهرهای کوچک و بزرگ، در موسسات دولتی و غیر دولتی نمایشگاه های کتاب برگزار می شود که پرداختن به جزئیات کامل آن در این گزارش مختصر امکان پذیر نیست.
تحلیلگران معتقدند که کتاب بهترین و عمده ترین دوست انسان است و هر کتاب خوب دوست انسان است و در طول زندگی به بهبود اخلاق انسان کمک می کند. اگر کتاب زنده باشد، خوانندگان آن نیز از نظر روحی زنده می مانند. بنابراین، کتاب های زیادی در جهان وجود دارد، اما بهترین کتاب از بین تمام کتاب ها، که بهترین دوست ما در دنیا و آخرت هستند، قرآن کریم است و قرآن کریم بهترین کتاب جهان است. فضایل آن خود نمونه ای از خود کتاب است. این کلام مبارک خداوند است، خواندن آن، آموزش دادن آن، گوش دادن آن و تلاوت آن همگی، آثار و ثواب هستند. فضایل آن نیز در احادیث مبارک توصیف شده است. پرخواننده ترین کتاب در جهان قرآن کریم است که با نزول آن، درهای خیر و برکت برای مسلمانان گشوده شد. جدا از این، کتاب های زیادی متعلق با ادیان و مذاهب اسلامی در جهان وجود دارد که می توانیم برای کسب دانش دینی، مذهبی و پیشرفت خود آنها را بخوانیم. ما باید زندگینامه پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) را بخوانیم، همچنین باید درباره اهل بیت (علیهم السلام) و اصحاب برحق مطالعه کنیم، باید کتاب های اسلامی زیادی تهیه کنیم و پس از کسب علم، آن ها را به دیگران نیز منتقل کنیم و به این آموزه ها عمل کنیم، زیرا کتاب خواندن سرگرمی بسیار مفیدی است. این یک دستورالعمل بسیار مؤثری برای افزایش دانش و رهایی از نگرانی ها است.
گفته می شود که کتاب ها بهترین دوست انسان هستند. هر زمان که فرد تنها باشد، کتاب ها نقش بهترین همراه را ایفا می‌کنند. کتاب ها نه تنها بهترین دوست و همراه انسان هستند، بلکه گنجینه ای از دانش نیز می باشند. شلی، شاعر انگلیسی، گفت که مطالعه برای روشن کردن ذهن و توسعه آن بسیار مهم است. آبراهام لینکلن گفت که خواندن کتاب به ذهن نور می دهد. ولتر گفت که کتاب ها بر تمام جهان به جز ملت های وحشی حکومت می‌کنند. در گردشگری کتاب، فرد با شاعران، نویسندگان، متفکران و خردمندان ارتباط برقرار می‌کند، در حالی که در زندگی عملی با احمق ها و ابلهان در تماس هستیم. جاحظ، نویسنده عرب قرن‌ها پیش، ضمن توصیه به فرد مضطرب گفت: کتاب دوستی است که شما را چاپلوسی نمی‌کند و شما را در مسیر شر قرار نمی دهد. این دوست نمی‌گذارد حوصله تان سر برود. همسایه ای است که هرگز به شما آسیبی نمی رساند. این آشنایی است که سعی نمی‌کند از طریق دروغ و ریا از شما سوء استفاده کند. همه این گفته ها می توانند به وضوح اهمیت کتاب خواندن را نشان دهند.
منابع:
نظر شما